Тыге, чумыр права вияҥда
Юристше семын палыме тӱняште тӱрлӧ эл правовой системе, правил семын, кок тӱҥ категорийлан шелалтыт: чумыр система права граждан законодательствын да150 наре эл уло, нуно эн ондак системыште граждан права лийже манын, тудо 80 наре лийын. Тӱҥ кок системе коклаште ойыртем лийшаш, молан элыштына чумыр правам, правалан прецедентный, тӱрлӧ значениян улмышт шонен опубликовано судышто ойлалтеш, тиде системыште кузе жапыште граждан-влакын праваштым, законодательный акт кодифицироватлаш шукырак улыт. Но тиде тыге огыл дивизийын однозначно, кертме гаяк чучеш. Чынак, комбинаций шуко функцийым эл гыч граждан права да чумыр системым кучылтыт. Тиде системын негызыштыже эн ончыч нунын кокласе ойыртемым умылымаш умылаш историй-влак йодеш. Монархий чумыр системым шымлымыж налме вер шкешотан англичан права лиеш, манеш тудо официальный кучылталтше пунчалым лукмо"приказ", суд ыштыме годым лийын. Исполнительный лист ок сите лийын ситуаций-влакым ме чыла леведеш, ончыкылык аралыме шотышто судышто вуйшиймаш чын ыштен лукмаш да мучашлан кӱлеш правовой йӧн уло, чынлык принципеш негызлалтше, шуко налме вер гыч кучен налеш (мутлан, Римысе права да"энциклопедий"права). Опубликовано да кузе погаш пунчалыныт тиде лийын, тиде лийын кертеш судышто, шонем, нунын паша да кучылт прецедентный деке кызытсе манын ончалаш. Вес нацийыш граждан права европысо, вес могырым, правил семын, кодекс закон лектыныт, возымо рим император законын приказше свод шотышто м.
юстиниан воктеныже куд авторитетан, закон тиде вож (але весын), вара шуко ий жапыште тӱрлӧ эллаште ышталтын, мо тыгай правовой системыш кондымаш, закон дене кажне свод.
Элыште граждан права, манын судья чӱчкыдын “следователь."Нуно, правил семын, пашаште ончыктымо инициативыжым ончо титакым шке ӱмбакем налын, средствам аралаш да кучылтмашым правовой йӧн дене кодекс допрослан свидетель законодательный факт-влакым рашемдыман. Адвокат-судышто граждан-влакын интересыштым ончыктен ончычсо клиент шкеже огыл, но тӱҥ роль. Тӱшка кузе права-влак системе, туге гынат, правовой йодышла дене консультацийым эреак чӱктӧ да задачыжым нунын праваштым кычалчык клиентна йодеш судыш пуаш ямдылаш. Но аргументация возымыжын кӱлешлыкшым, чолга да чумыр суд системын права дене таҥастарымаште судышто адвокатлан презентаций иземда. Тидын деч моло, номер-юридический задачым, мутат контракт ямдылен да ямдылалт, кодшо лийын кертеш квазин-юрист, нуно обслуживатлыше предприятий да частный лицаже, кӧ але кӱшыл юридический образованийын да лицензии ом керт манын, судыш шынык. Мӧҥгешла, чумыр эллаште праваштым, юрист судья презентацийым ышташ (а южгунам и жюри) допрослан свидетель да шке.
Ала йӧндартыш"судитлат"судья, кудыжо икмыняр кугу лывыргылыкше, модмо годым граждан-влакын праваштым аралыме системыште паша кечылаште правовой йӧн дене келша.
Тиде случай, факт шотышто праваштым да моло йодышым суд ончыко шогалаш да адвокат пеш чулымын куча да суд пашаште рольым ӱшандараш тӧчат. Южо элыште граждан права да общий юрисдикциян права дене таҥастарымаште, кузе тыгай США, чыла тидым чара, пӱтынек деч посна вес тукымышто кеч-могай еҥ але организаций юрист-влак юридический документ лицензировать ямдылалтеш. Тиде ик провинций юрист Тиде сӱрет семын ончыктен, рольым эре гаяк улыт ӱчашымаш шотышто юристлан тунемын формал деч посна гын, нуным практикыште могай эл уке. Но кӱлешан задачым, нунылан ӱшанен, правил семын, йӧрдымӧ изиш ойыртемалтеш. Суд деч да залыш, задача шукталтын эре ик эл тудо юрист, вес шуктышо квалифицированный мирянин лийын кертеш.
Кажне кундемыште шке правилже лийын, сад-лан тудо, кӧ утларак шонымем пален ешартыш шымлымашым эртарыме нерген раш элыште юрист тӱҥ роль.
Плацдармым дене лудын пуэн манын, теве икмыняр пример эл, эн ончыч, чумыр гражданский права да праван теорийже.
