Проблемыже нерген еврей-влакым умылаш да, тудо курым гыч, але илыш, але марте, араб эллаште 1948 ий деч вара ок палеТиде йодыш дене ийын тӱнямбал организаций ден правительстве нӧлташ тыршенам. Еврей-влакын историйыштым шотышто араб эл-влак-тӱняштат шуко ситыдымаш лишыл эрвел гыч историй шинчымаш эн тӱҥ тугак. Лишыл эрвел мландыште улшо еврей араб жапыштыже библийым араб да эше ала-ислам да завоевание лектын. 1945 ийыште еврей 866 000 наре еҥ шотлалтеш, мер илышын чыла шотышто араб тӱняшке. Шуко араб эл, еврей общинын йомын пеледме жап уке. Официальный статистика увер почеш, 856, Еврей 000, поктылыт да вургем йымалне, сурт коклаште лиеш да шке жапыштыже араб эл гыч покташ тӱҥалын 1970 1948 ий, да моло собственность активын ятыр шеҥгелан кодеш. 2008 ий апрельыште, сша конгресс резолюцийын ик палатыште шотлымо элемент, шотлышо еврей дек ӱжеш, моло христиан да араб эл-влак гыч беженец. Пунчалыште ойлалтын, кеч-мом шке кӱлешлан шотлем да израильыш еврей-влак беженец кокла соглашенийым палестинец чӱктат. Тиде резолюцийым умылымашым пуаш, мо адак лийын оон генеральный ассамблейын йодышым ончен лукташ-содыки, еврей араб тиде положений манын шотыштат нужнаҥдарен. 2014 ийыште тӱнямбал мер каҥаш март эре вияҥдыме йодыш шотышто комитет йот эл паша шотышто рекомендацийым налыныт да палатын, “опытым шотыш официально беженец еврей канада, кугыжаныш йӱдвел африкыште да лишыл эрвелне лийын деч вара 1948 ийыште тудын дене поктен."Тӱнямбал конгрессыште шуко еврей ий дене кугу пашам ышташ лиеш, маныт шинчымаш еврей община нерген йодышым пуышо кокла кугемден, кугыжаныш пашаеҥ должностной еҥ-влакым сайлыме да Йӱдвел Америкыште, европышто да иктыш ушнышо наций-влак организаций Ме конференцийым эртара, лум мероприятийым эртарен, лекцийым, йыргешке ӱстелым эртара, парламент колыштмаш, молан еҥ-влак тыге чыла тидын нерген утларак палыме лийын. Тиде йодышлан сай пале да мемнан кужу корным эртенна гынат, эше пеш пычкемыш шуко лиеш. Положений еврей чӱдӧ, куржам гыч, але пале огыл проблемыже да нунын шкешотан мландыштышт илат да эше але марте араб-влак тугак дене тӱнямбал организацийым кугемдаш да правительстве кӱлеш. Тиде шонымаш дене, курымлан, еврей общинын эртарыме дене пырля, ӱжшӧ-влак элемент ушымо штат-влак, темла да законым лукмо, тудын дене келшаш тӱҥалеш нерген йодышым нӧлталше йыргешке араб элла гыч беженец-влак почеш чыла еврей-влак ближневосточный тыныс процесс, да конгрессын увертарен. 1) действийым, тудын лӱмжӧ дене общиным ыштен, эше могайым ышташ, лиеш чыла илышем араб элыште чумыр налмаште концерт лиеш манын, мерым ыштыза тыгаяк проблеме, еврей ешартыш мероприятий лӱдыкшым ышта. 2) кӧра озаҥ активын, тудын верыш возыде кодыман огыл, нунын ончычсо оза-влакын праваштым аралаш да юго реституция манын йодеш. 3) араб эллаште шнуй да мер еврей шуктен да арален налаш тыршеныт да тугай верлаште лийын жапым ончыкта да тидым шекланен уло, уло тӱнялан еврей общинын сайтыште мом гай.
