Кычалчык ий ончычсо жап шотлалтеш палемдыме жапыште еҥ-влаклан правам аралыме шотышто контора, кӧ правам пудыртымаш лиешЛӱмын ыштыме закон йодеш кычалчык посна видше ий ончычсо жапым палемден кертеш, але кӱчык жап дене таҥастарымаште тӱшка кумдандаш. Тыгак тиде лаштыкым лӱмет шарла йӧн да правил кодекс 198-207 195 кычалчык ий ончычсо огыл гын, закон дене палемдыме. Шотлымо да радам коклаште ийын ончычсо жаплан соглашенийым кычалчык нуным вашталташ огеш лий. Тиде ий ончычсо жап дене палемдалтын да моло кодекс закон кычалчык да производствым чарныде чарышашлан негызлан шотлалтеш. Ончымаш шот ий ончычсо жап эртыме суд нерген деке пижме деч аралаш йодын кычалчык правам пудыртен. Кычалчык ий ончычсо жап дене гына йодеш судышто ӱчашымаш могырым кучылталтше, пуэн гын, кузе суд пунчалым луктеш. Кычалчык ий ончычсо жап эртен, ӱчашыше вел-влакын кучылташ лийме нерген увертарен, негызлан шотлалтеш судыш иск шукташ тореш лийме нерген пунчалым луктын. Ий кече жап гыч тӱҥалын кычалчык, кунам чурийым пален налын, але шке правам пудыртымо нерген пален налаш лиеш. Тиде правилыште исключений тиде да моло кодекс закон дене палемдалтын. Верлаҥдалт шуктышо сӧрыкым жап гыч, кычалчык ий ончычсо жап дене шукташ жап пытымылан тӱҥалеш. Жап шот дене шуктышо сӧрыкым раш пале, але тудым, жап лийме семын рашемден йодеш шуктен коштын, кычалчык ий ончычсо жап дене тӱҥалме тат, кредитор-влакын йодмыштым шуктымо сӧрыкым ончыкташ права шотышто кунам шочын огыл, а йодмаш тыгай лийын шуктен гын озаланыме жапыште парыман пуымо, жапым ончыктымо деч вара кычалчык ий ончычсо жап пытымылан шотлалтеш. Сӧрык, регрессировать, кычалчык тӱҥ шуктышо сӧрыкым ий ончычсо жап дене тӱҥалме тат. Шоҥшык жап вашталта ок шупш еҥ тудын радамыштыже але обязательствым учётыш кычалчык ий ончычсо. Кычалчык ий ончычсо жап чарналтыш: 1) искым пуэн да ончыктымо шотышто чаракым неумолимый гын йӧным эрма (форс-мажор) 3) отсрочкым кучылташ шуктышо сӧрыкым (мораторий), россий федерацийын законжо негызеш правительствын пунчалже 4) закон дене чарыме моло правовой акт-влакым вийыште але действий, кылемлан келшен тӧрлымӧ. Кычалчык ий ончычсо жап годым чарналтыш, молан, могайыштлан тиде лончышто ончыктымо, куд ий ончычсо илышыжым але тылзын пытартыш жапыште лектын, а куд тылзе жап тиде але шагал гын иктӧр куд тылзе - ий ончычсо жап дене паша. Саман пытыме кече гыч, кычалчык ий ончычсо чарышашлан негызлан шотлалтше, жапыште гыч ончыко лектын. Куд тылзе марте кодымо ужашым жапыштыже кужемеш, а жап шагал гын кычалчык але куд ий ончычсо иктӧр куд тылзе тылзе - ий ончычсо жап. Кычалчык ий ончычсо жап дене келшышын палемдыме радам искым кӱрылтде ончыктымаш, а тыгак облигатор шукташ йӧн-тиде вий, тудын нерген таныклен налын пуэн. Каныш деч вара, уло жапыште угыч тӱҥалаш кычалчык ий ончычсо жап марте перерыв пытымек, у засчитываться жапыште огыл. Судыш иск кораҥдышна гын, кычалчык ий ончычсо жап, тӱҥалын тудо ондак, мом лийын иск, тӱшка радамым умбакыже шуяш лиеш. Суд кораҥдышна гын искым пуышо уголовный пашам, кычалчык ий ончычсо жап, искым пуымо деч ончыч тӱҥалын ыле, чарналтыш приговорым законын вийыш пурымо жап иск марте пурен шуктышаш тореш лийын, тудо жапыште шагал жап лийын, ончычсо жапым пурталтын огыл. Гын, куд тылзе жап шагал кодын кычалчык ийым возымым ужынам, тудо куд тылзе марте шуйнен.
Посна случай, кычалчык ий ончычсо жап годым суд пропуск шотышто амалым ышта саман негызеш (тиде ала-кузе ойыртемже дене кылдалтше кычалаш личностный, кузе тыгай неле черым, чумыр инвалид да тунемдымылыкым т. Кодшо ий ончычсо жап амалым пагалыме кычалчык тудо каласен кертеш, жапше уло гын, нуно куд тылзе пытартыш ийлаште вер, а куд тылзе жап тиде але шагал гын иктӧр куд тылзе - ий ончычсо жап.
Але вес заем парыман улына, кудыж ий порысым шуктымо деч вара жап эртен, регресс праваже лийын огыл, эсогыл ончыктен огына шукто гын, кычалчык ий жапыште палыме еҥ нерген эртыше жап. Кычалчык ий ончычсо жап дене тӱҥ шотышто искше эрта, мом йоднеда ешартыш (неустойка, залог, поручительство да т. д.) тыгак лӱмеш чарныш шке правам аралыме да моло нергенат йодын неимущественный нематериальный, суап деч посна случай-влаклан палемдыме закон, - йодеш осаллыкше нерген пӧртылтыза, але илыш граждан тазалыкым конда. Туге гынат, кум ий гыч ыштыме деч вара жап эртен, тыгай права пӧртылташ лийдыме эҥгекым годым, эртен жап кум ий деч утларак огеш серлаге, ончычсо искым пуышо - собственникше улмо правам пудыртымо моло оза йодеш але тудын деч кораҥме, кеч тиде причастиян посна кодаш ок лий пудыртен кучем (304 лончо).
